HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR Hayatı, Hatıraları, Eserleri, Münakaşaları, Mektupları

Hikaye ve roman anlayışında her şeyden önce sosyal faydayı benimseyen Gürpınar, üstadı saydığı Ahmed Midhat Efendi’nin açtığı popüler roman çığırını realist ve giderek natüralist ölçüler çerçevesinde sonuna kadar götürmüş, tecrübi roman yazma gayreti içinde olan bir yazardır. Romanlarına eklediği önsözlerde ve bazı yazılarında, Claude Bernard’ın tecrübi fizyolojide kullandığı metodu edebiyata uygulayan Zola’nın bu usulünün doğru olduğunu kabul ederse de Gürpınar natüralist Zola’yı değil daha çok realist Maupassant’ı ve Anatole France’ı beğendiğini söyler. Bu bakımdan edebi görüşleri yönünden tam anlamıyla bir natüralist değildir. Dolayısıyla eserlerinin konularını ve kahramanlarını seçerken yerli kalmaya titizlik göstermiş, fakat şahıslar kadrosunu daima fizyolojik, sosyolojik ve psikolojik şartları ve irsiyet özellikleriyle değerlendirmiştir. Bunu yaparken de değişik davranışlar sergileyen, kişiliğini tam anlamıyla kazanamamış anormal denebilecek tipleri mizah yoluyla ele almış ve natüralistlerden farklı olarak bunları bir de tenkide tabi tutmuş, böylece roman tekniğini dayandırdığı sosyal hicvin seçkin örneklerini ortaya koymuştur. Romanlarında kahramanlar ve davranışları hakkında okuyucuyu ikaz eden değer yargıları vermesi, natüralist ve realist ekolden zaman zaman uzaklaştığını gösterir. Bazı yazıları ve mülakatlarında aşırı realizmi ve natüralizmi beğenmediğini söyleyen Gürpınar’ın romanlarında ahlaksızlığın teşhiri varsa da savunması yoktur.