PENDNAME-İ ŞEYH SADİ

Bu eser bazı kaynaklarda hikemi tarzda kaleme alındığı için “Nasihatü’l-Müluk” adıyla zikredilse de Sadi’nin aynı adı taşıyan “Nasihatü’l-Müluk” eseriyle bir benzerlik göstermemektedir. “Pendname-i Sadi” adıyla da bilenen bu eserin birkaç çevirisi vardır. Aslında Sadi’ye ait olmayan bu eserden Türk edebiyatında da bir etkilenme olmuş ve Vizeli Rıza b. Emin tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir. Vizeli Rıza b. Emin hakkında kaynaklarda fazla bilgi bulunmamaktadır. XX. yüzyıl başlarında İngiltere kontrolündeki Kıbrıs’a gelen Jön Türkler, Kıbrıs’ta kültürel faaliyetlerin canlanmasında etkili olmuştur. Bu Jön Türklerden biri de Vizeli Rıza b. Emin’dir.
Vizeli Rıza b. Emin’in “Pendname-i Şeyh Sadi” eserini incelediğimizde eserin hem kapağında hem de önsözünde Mr. İsmail cenablarının 1840 senesinde bu eseri İngilizceye tercüme ettiği ve kendisinin de bu eseri nazmen Lisan-ı Ali-i Osmani’ye aktardığı bilgisi yer almaktadır. Vizeli Rıza b. Emin, önsözünde eser hakkında şu
sözleri söylemektedir:
“…Farsisi, Türkçesi, İngilizcesi hep beraber tab olunduğu cihetle bu eserciği elsine meraḳlısı olan zevata dahi tavsiye ile bunda da aczimi itiraf ve yine mutali‘in-i kiramdan taleb-i af ve insaf eylerim.”
Vizeli Rıza b. Emin’in “Pendname-i Şeyh Sadi” eseri 15 başlıktan oluşmaktadır, İngilizce başlık adları ile birlikte şu şekildedir:
Pendname-i Şeyh Sadi Aleyhi’r-Rahime (In The Name Of The Most Merciful God)
Hitab ber Nefs (Adress To The Soul)
Der Fazilet-i İlm (Praise Of Knowledge)
Der İmtina-ı ez Ṣohbet-i Cahilan (Against Associating With the Ignorant)
Der Ṣıfat-ı Adil (Praise of Justice)
Der Mezemmet-i Zulm (Censure of Oppression)
Der Ṣıfat-I Rasti (Praise Of Truth)
Der Mezemmet-i Kizb (Censure Of Falsehood)
Der Fazilet-i Sabır (Praise Of Patience)
Der Ṣıfat-ı Tevazu (In Praise Of Humility)
Der Mezemmet-i Tekebbür (Censure Of Arrogance)
Der Ṣıfat-ı Sehavet (In Praise Of Liberality)
Der Mezemmet-i Buhul (In Censure Of Parsimony)
Der Medó-i Kerem (In Praise Of Beneficence)
Emr der Müşahede-i Ḳaza ve Ḳader (Reflections On Fate and Destiny)
16217