GÜLMEK NEDİR? ve KİME GÜLÜYORUZ?

Bu küçük kitap bütün gülmek hadiselerini tedkik  ve izah etmekden çok uzaktır. Her ruhi hadise gibi gülmek hadisesi dahi bir taraftan garizyat, diğer taraftan içtimaiyat ve felsefe ile hal-i temasdadır. Gülmek henüz bir ilim halini alamadığı için heyet-i umumiyesi separa nazariye ve felsefe sistemleriyle izah edilmektedir. Ezcümle bu konudaki garizi, içtimai ve felsefi nazariler pek çoktur. Bu nazariler içinde en şayan-ı  dikkat olanı mahile-i bediı ile vücuda getirilen  felsefi müdaalardır. Bu içinde mütekamili Bergson’un Gülmek namındaki eseri olduğu selahiyatdar münekkidler tarafından umumiyetle tasdik edilmiştir. İşte ben de bu eseri esas ithaz ettim. Fakat evvel-i be-evvel  gülmek hakkında muhtelif filozof ve alimlerin en şayan-ı dikkat mütaalalarını telhisen cem etmeyi ihmal etmedim. (mukaddemeden)

Bu küçük kitap bütün gülme olaylarını incelemek ve açıklamaktan çok uzaktır. Ruhla ilgili her olay gibi gülmek hadisesi de bir taraftan fizyoloji, diğer taraftan sosyoloji ve felsefe ile temas halindedir. Gülmek henüz bir ilim halini alamadığı için genel görünüm itibariyle bütünüyle kuram ve felsefe sistemleriyle açıklanmaktadır. Sözün kısası bu konudaki fizyolojik ve sosyolojik felsefe kuramları pek çoktur. Bu kuramlar içinde en dikkate değer olanı ise estetik hayal gücü ile ortaya konan felsefi tezlerdir. Bunların içinde en gelişmişinin Bergson’un Gülmek ismindeki eseri olduğu uzman eleştirmenler tarafından büyük oranda onaylanmıştır. İşte ben de bu eseri esas kabul ettim. Fakat öncelikle gülmek hakkında çeşitli filozof ve âlimlerin en dikkate değer incelemelerini özetleyerek bir araya getirmeyi ihmal etmedim.

ÖZEGE 6411